नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा कलाकारको पारिश्रमिकको विषय सधैं चर्चा र चासोको केन्द्रमा रहने गर्दछ। पछिल्लो समय, हास्यकलाकार केदार घिमिरे 'माग्ने बुढा' अभिनित चलचित्र ‘माग्ने राजा’ले उनको पारिश्रमिकलाई लिएर ठूलो बहस सिर्जना गरेको छ। 

निर्माताले ६१ लाख रुपैयाँ दिएको दाबी गर्नु, केदार स्वयंले त्यसको खण्डन गर्नु र निर्देशकले एक करोड पनि कम हुने बताउनुले दर्शकमाझ ठूलो भ्रम पैदा भएको छ। यसले नेपाली चलचित्र उद्योगभित्रको प्रचार शैली र कलाकारको मूल्य निर्धारणका विषयमा गम्भीर प्रश्नहरू उठाएको छ।

पारिश्रमिकको विवाद र त्रिपक्षीय भनाइ
विवादको सुरुवात तब भयो जब चलचित्र ‘माग्ने राजा’का निर्माता मुनाल घिमिरे र निर्देशक ऋषि लामिछानेले केदार घिमिरेलाई ६१ लाख रुपैयाँ पारिश्रमिक दिएको सार्वजनिक गरे। यो रकम नेपाली चलचित्र इतिहासमा कुनै कलाकारले लिएको सबैभन्दा उच्च पारिश्रमिक मध्ये एक हो, जसले केदारलाई सबैभन्दा महँगो कलाकारको सूचीमा उभ्यायो।

निर्माता घिमिरेले केदारको अनुभव, ब्रान्ड र लोकप्रियताका आधारमा यो पारिश्रमिक जायज भएको बताएका थिए। निर्देशक लामिछानेले त अझ अघि बढेर केदारजस्तो कलाकारलाई एक करोड पारिश्रमिक पनि कम हुने तर्क प्रस्तुत गरे।

तर, यस विषयले नयाँ मोड लियो जब स्वयं कलाकार केदार घिमिरेले उक्त दाबीलाई ठाडै अस्वीकार गरे। उनले आफूले ६१ लाख पारिश्रमिक नलिएको र यो केवल चलचित्रको प्रचारका लागि निर्माताले चलाएको हल्ला (फन्डा) मात्र भएको स्पष्ट पारे। केदारले आफूलाई ६१ लाख दिएको प्रमाणित गरेमा सोही बराबरको रकम पुरस्कार दिने चुनौतीसमेत दिएका छन्। उनले निर्माता र निर्देशकले "फिल्मको हाइप बढाउनुपर्छ, जे भनेर भए पनि हल्ला गर्नुपर्छ" भन्दै यस्तो प्रचार गरेको र आफूलाई चुप लाग्न भनेको खुलासा गरे।

दर्शक अन्योलमा 
यो सम्पूर्ण घटनाक्रम हेर्दा, दर्शकलाई अन्योलमा राख्नु चलचित्र निर्माण पक्षको एक नियोजित प्रचार रणनीतिको हिस्सा देखिन्छ। चलचित्रको चर्चा परिचर्चा बढाउन र दर्शकको ध्यान खिच्नका लागि पारिश्रमिकको अपत्यारिलो आँकडालाई हतियार बनाइएको प्रस्ट छ।

केदार घिमिरेका अनुसार, निर्देशक लामिछानेले पत्रकारसँग नक्कली विवाद गरेर समेत प्रचार बढाउने प्रयास गरेका थिए। यस्तो प्रवृत्तिले क्षणिक चर्चा दिलाए पनि अन्ततः दर्शक र सञ्चारमाध्यमको विश्वास गुम्ने खतरा रहन्छ। कलाकार र निर्माताबीचको यस्तो विरोधाभासपूर्ण अभिव्यक्तिले दर्शकलाई सत्य के हो भनेर छुट्याउन मुश्किल परेको छ।

चर्को पारिश्रमिक र चलचित्रमा पर्ने असर
कलाकारले चर्को पारिश्रमिक लिँदा चलचित्रको निर्माण बजेटमा प्रत्यक्ष असर पर्छ। जब कुल बजेटको ठूलो हिस्सा एक वा दुई कलाकारको पारिश्रमिकमा खर्च हुन्छ, तब चलचित्रको अन्य प्राविधिक पक्षहरू जस्तै- कथा, पटकथा, छायांकन, सम्पादन र अन्य कलाकारहरूको छनोटमा सम्झौता गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ।

यसले चलचित्रको समग्र गुणस्तरमा ह्रास ल्याउन सक्छ। यद्यपि, 'स्टार' कलाकारको क्रेजले चलचित्रको व्यापार सुनिश्चित गर्ने विश्वासमा निर्माताहरू महँगो पारिश्रमिक तिर्न तयार हुन्छन्। तर, यदि चलचित्र सफल हुन सकेन भने निर्माताले ठूलो आर्थिक जोखिम बेहोर्नुपर्ने हुन्छ।

हल्लाले नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा पार्ने असर
'माग्ने राजा'को यो पारिश्रमिक विवादले नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा केही गम्भीर असरहरू पार्न सक्छ।

१. अस्वस्थ प्रचारको अभ्यास: चलचित्र चलाउनका लागि कथावस्तु वा प्रस्तुतिभन्दा बढी यस्ता भ्रामक हल्लाको सहारा लिने प्रवृत्ति बढ्न सक्छ। यसले चलचित्रको रचनात्मक पक्षलाई ओझेलमा पार्छ।
२. विश्वसनीयतामा ह्रास: जब चलचित्र निर्माण टोलीभित्रैबाट यस्ता विरोधाभासपूर्ण कुराहरू बाहिर आउँछन्, यसले सम्पूर्ण उद्योगप्रतिको विश्वसनीयता र व्यावसायिकतामाथि प्रश्न उठाउँछ।
३. कलाकार र निर्माताबीच अविश्वास: प्रचारका लागि कलाकारको नाम र पारिश्रमिकको गलत प्रयोग गर्दा कलाकार र निर्माताबीचको सम्बन्धमा दरार पैदा हुन सक्छ। केदार घिमिरेले निर्माण टिमप्रति देखाएको असन्तुष्टि यसको उदाहरण हो।

'माग्ने राजा'को पारिश्रमिक विवाद केवल एक चलचित्रको प्रचारको घटना मात्र होइन, यो नेपाली चलचित्र उद्योगको व्यावसायिक अभ्यास र नैतिकतासँग जोडिएको विषय हो। क्षणिक चर्चाका लागि अपनाइने यस्ता 'फन्डा'ले दीर्घकालमा उद्योगको छविलाई नै धमिल्याउन सक्छ। तसर्थ, चलचित्रको सफलताका लागि भ्रामक प्रचारभन्दा बलियो कथा र उत्कृष्ट प्रस्तुतिमा ध्यान केन्द्रित गर्नु नै सम्पूर्ण चलचित्र उद्योगको हितमा हुनेछ।